laatste blogaflevering

Nu alles zijn ritme bijna gevonden heeft , is er helaas weinig tijd voor het verhalen vertellen over wat we hier aan het doen zijn.
Dat doen we nu aan de gasten die hier overnachten, komen eten of het boerderijcafe bezoeken, soms compleet met diavoorstellingen, rondleidingen en proeverijen.
Voor wie alles wil blijven volgen kan nu digitaal terecht op de eindelijk gelanceerde website met nieuws en meer moois. Daar is wel tijd voor gevonden om deze bij te houden.
Het enige dat nog verdere uitwerking behoeft is de webwinkel. Maar ja het plukseizoen en de productie van 2014 is nog maar net begonnen.
Veel kijk en leesplezier.

http://www.gryteselvfjellgard.com/

Wel en wee in zomer 2011

De hooioogst.

Het belangrijkste van de hele zomer is altijd weer de oogst van wintervoer voor de koeien en paarden.
Ook dit jaar is het weer gelukt dankzij de inzet van Robert, Ilse, Ralf (maar daarover straks meer)en Jan natuurlijk, als vanouds ondersteund door de catering van Rina.
We gingen natuurlijk weer voor hooien. Niet alleen is het voor Jan gemakkelijker voeren in de winter - geen hardbevroren rondbalen in de orkel en veel nattigheid in de stal - maar de koeien en paarden geven ook de voorkeur aan hooi.
Het viel dit jaar niet mee om het hooi droog en op tijd binnen te krijgen. Bijna had Jan de hoop opgegeven maar uiteindelijk is het toch gelukt.
De geleende pakjesmachine van Torbjørn Prytz liep als een tierelier en was een genot om naar te kijken.

http://youtu.be/VSOVSJV7v-c

De draagconstructie op de tractor voor het vervoer van de pakjes hooi naar de silo werkte weer uitstekend. Het team Robert-Ralf-Ilse trouwens ook.

Altijd weer een mijlpaal in de zomer als het voer goed en wel droog binnen ligt: een beetje een vakantiegevoel. En eindelijk wat meer tijd voor het versgebakken kleinkind Liv Linde die voor de eerste keer bij opa en oma op bezoek was.









En gezellig was het ook deze zomer.
Onze Brabantse vrienden Alex, Carlotta en Tobias waren er na 4 jaar weer en konden zien wat er sinds hun laatste bezoek weer gerealiseerd was. Gezellig bijgepraat, de eerste cantharellen werden door hen geplukt, Carlotta heeft Koetje gemolken en we zijn jammer genoeg vergeten naar de Hattfjelldals Fossen te gaan voor een avondpicknick. De volgende keer dus?

Oorlog met de eksters
Het hele jaar door woont er een kleine kolonie eksters op Gryteselv. Ze zijn hondsbrutaal en uitgesproken pesterig. De eksters strijken vlak achter de katten neer die niet zo goed weten wat ze ermee moeten. Myra kan wel exploderen als ze de eksters ziet en wil ze meteen wegjagen. Dat lukt alleen voor een paar meter.
Deze zomer maakten de eksters het wel erg bont.
De eierproduktie leek erg achteruit te lopen, regelmatig vonden we half leeggegeten eieren in de legkast en het voer viel niet aan te slepen. De eksters dus. Iedere morgen als het kippenhok opengezet werd, zat er een rijtje eksters op de telefoondraad te wachten. Eentje op de uitkijk en de rest beurtelings het hok in voor voer en een tripje naar de legkast voor eieren. Het toppunt was wel dat ze zelfs in slaagden de 4 kalkeieren te laten verdwijnen!
Jan vond een andere route om de kippen uit het hok te laten met meer risico voor de eksters en dat hielp een beetje. Voor de rest deed Myra het werk.

De eerste Noorse theeplantage.


Deze zomer is meer geproduceerd dan vorig jaar voor "de eerste Noorse theeplantage". Jan heeft 4 mooie droogkasten gemaakt waarin o.a. de thee- ingredienten buiten kunnen voordrogen. Voor veel gasten waren het geheimzinnige objekten die daar stonden op het terras van het gårdskafe. Ze werden soms aangezien voor "utedo" (buiten wc)of bijenkasten.
De emballage is ook onder handen genomen.

Er zijn nu 3 theesoorten in het assortiment: arktisk te, skogste en koporjete.
Volgend jaar wordt de productie opgevoerd en het aantal afzetkanalen vergroot.

Superwwoofer Ralf
En toen was er Ralf uit Groningen.
In de tijd tussen zijn promotie en postdoc aanstelling was hij in Noorwegen om ons te helpen als een soort Wwoofer. Hij viste, maakte vis schoon, ruimde, repareerde omheiningen, maakte kachelhout, reed trekker, schudde hooi, molk Koetje, zette de paarden in de wei en haalde ze weer binnen, plukte kantarellen bij de vleet, hielp in de bediening en was het dagelijkse voetbalmaatje van Myra. Voor dag en dauw als wij nog in bed lagen was Ralf-de vroege-vogel al op. Binnen de kortste keren deed hij alle voorkomende aktiviteiten alsof het altijd al zo was geweest. We begonnen er zelfs aan te denken dat we wel een paar dagen weg konden terwijl Ralf op de boerderij paste.Dat is ons, op Ilse en Robert na,nog geen enkele keer overkomen. Eigenlijk wilden we stiekem Ralf hier houden maar Zambia, de shoebill (schoenbek-ooievaar) en een bijbehorende post-doc aanstelling lieten hun lokroep horen.
Ralf, ongelooflijk bedankt, je was een super helper en goed gezelschap, ook al worden we het nooit eens over de "missie" van Andre Rieu...



















De Noren hier zullen hem herinneren als "Baker Ralf" van de "sirupsvafler" oftewel de stroopwafels.Tijdens de Fiplingdal markt en de Tiendebytte in Mosjøen bakt Ralf live stroopwafels en voor 12 uur is hij steevast door de voorraad heen.
Ze vragen er nog naar.
























Berkenwijn
Eindelijk is de berkenwijn geheveld en een paar weken daarna gebottled. Het blijft een pittig wijntje met een zachte bloesemsmaak: de moerasspirea.
Gekoeld smaakt hij het best: het is een naar zoet neigende droge witte met een mooie amberkleur en een klein bittertje geworden. Stevig, niet slecht maar kan beter...

Godveko
Ook deze zomer deden we weer mee met de Godveko. Dit is een in Hattfjelldal georganiseerde week met verschillende aktiviteiten in een mengeling van cultuur en beweging. Dit jaar hebben we een historische wandeling gepland. Øystein Finseth, geboren en getogen in Oppgarden, de buurboerderij, kent de streek en de geschiedenis op zijn duimpje. Hij heeft tijdens een wandeling over Gryteselv een en ander verteld over hoe het er vroeger uitzag, wie er woonde en hoe de plekken heetten.
Daarna waren er langs een wandeltocht een aantal posten geplaatst met kennisvragen en vaardigheidstests.



Met het organiserende comite Robert, Ilse (op de foto met 2 maanden oude Liv in de draagzak onder het vest), Ralf, Jan en Rina zijn er een aantal vragen en spellletjes bedacht waarmee prijzen te winnen waren.
Het absolute hoogtepunt van hilariteit was het "spijkerpoepen".
Robert demonstreerde hoe je een spijker, die aan een touwtje aan je middel, hangt zo vaak en snel mogelijk in de hals van een achter je staande fles doet.
"Charmante" poses en veel gelach.


De kennisvragen bestonden uit het correct benoemen van 4 gebruiksvoorwerpen.

Hilde Dalen heeft op verzoek een "huldra"verhaal voorgelezen. Je kunt een huldra vergelijken met onze witte wieven. Daarna was er een Gryteselv lunch.
Gezellig en geslaagd wat ons betreft.



















Nieuwe gårdskafeborden
Deze zomer hebben we wat intensiever gedraaid met het gårdskafe. Jan heeft daarvoor bijzondere borden gemaakt met gårdskafe erop. Elke, de koe, heeft model gestaan en in de zomer kon je regelmatig een kleine kudde koeien zien grazen in de buurt van een houten koe.
Veera, onze allereerste wwoofer en inmiddels lieve vriendin, was even op bezoek deze zomer en heeft het bord even uitgetest wat dit plaatje opleverde.

















Wonderbaarlijke Tautra
Later in het seizoen meldt buurman Rune dat hij een zwart witte kat gezien heeft een 6 km verderop die in de stal woont daar. Hij herinnerde zich dat wij een kat kwijt waren. Tautra is een bikkel dus het zou kunnen.. Een bezoekje aan buurman Helge levert verschillende informatie op. Ja hij was eral sinds vorig jaar, is erg schuw, grote kat, zwart -wit, was niet zeker, woont zomers in het bos en is in de winter in de stal gekomen. Helge's moeder voert hem zo nu en dan als hij zich laat zien.
Rondlopend en roepend slaat de twijfel toe en geen kat te zien. Tot we op een zondag, terugkomend van een boswandeling besluiten toch nog even te gaan kijken. We parkeren de auto, Mya blijft erin en we fluiten het bekende "poezen-binnenkomen" fluitje. Meteen komt er een zwart-wit kopje onder de staldeur vandaan en jawel het is Tautra, goed in de vacht, ogenschijnlijk op gewicht maar erg schuw.
Maar hij lijkt zich het fluitje te herinneren en communiceert luidruchtig maar blijft buiten handbereik. Iedere onverwachte beweging maakt dat hij vluchtneigingen heeft.
Een half uur lang zitten Jan en ik rustig op de grond en roepen, mogen uiteindelijk aaien en krijgen kopjes. We mogen hem zelfs oppakken en neerzetten. Dan is de tijd rijp om hem weer mee terug te nemen naar huis naar Gaupe.
Dat gaat gelukkig meteen goed met die twee en Tautra lijkt erg tevreden weer terug te zijn. Hij gaat inmiddels naar buiten en meldt zich als eerste weer bij de deur.
We zijn ongelooflijk blij dat hij er weer is.



Het is en blijft een superieure kat en inmiddels een tientonner! Geen kat illustreert beter dat hij geen baas heeft maar personeel..




En dan was er Dulce.
Op een ochtend in de nazomer vindt Jan tot zijn ontzetting Dulce dood in de wei,het kalf dat nog bij haar drinkt en de rest van de koeien er in alle rust grazend bij in de buurt.
Jan dekt haar toe in de wei in afwachting van de dierenarts en de kudde ligt er de rest van de dag in een kring om heen. Rouwen koeien eigenlijk zoals b.v. olifanten?
De dierenarts die op de hoogte gesteld wordt, neemt een monster van de hersenstam. Dat is vaste routine hier bij een plotselinge dood. Hij denkt dat het een koliek was.
Het rijke gras na een periode in het bos heeft het waarschijnljk veroorzaakt.
De maagsappen schijnen dan zo rijkelijk te gaan schuimen dat de koe ahw stikt.
Jammer genoeg is er in dit klimaat geen keus om de overgang wat gelijkmatiger te maken en in de regel gaat het gewoon goed.
Dulce was de leidsterkoe van de kudde. De kudde is ontregeld en wijkt niet van de plaats waar Dulce ligt.
Prachtige, wijze en adelijke Dulce..



Wij lopen dagen rond met een steen in onze maag.

Het kalf begrijpt er niets van en zoekt zijn moeder. Jan vindt hem regelmatig terug in de bosjes naast de wei, alsof hij zich verstopt in afwachtig van zijn moeder. Ook dit kalf is in het bos geboren en heeft er 2 dagen in doorgebracht voordat Dulce met haar kalf terugkwam bij de kudde. Een poging om het kalf bij Koetje te laten drinken loopt uit in regelrechte paniek. Hij is nog nooit in de stal geweest waar Koetje geduldig staat te wachten. Zelfs de hele kudde binnen helpt niet : hij blijft buiten en vlucht Hestehaugen op.
Jan houdt het de komende dagen in de gaten. Het kalf eet al wel gras en blijft in de buurt van zijn grote zus Anna. We kunnen niet zien of hij ook bij haar mag drinken of bij Dolores. Maar hij blijft aktief, in goede conditie en heeft het inmiddels geklaard met de andere kalven en Jan heeft inmiddels een goede band met hem opgebouwd.Wel merken we een achterstand in zijn groei.


De nieuwe zolder.
Met de hulp van timmerlieden Robert en Ralf heeft Jan in de silo een nieuwe etage gemaakt waar de houtvoorraad kan staan en drogen.



Zo maar 60m2 erbij. Geen probleem om hem meteen weer te vullen met het door Eivind gezaagde hout uit Jan' bos. Onderin de silo is de opslag van hooi. Met een nieuwe trap ernaar toe heeft Jan het in hartje winter wat gemakkelijker met het voeren van koeien en paarden.

























Dalbu.


Iedere keer als we erlangs rijden moeten we ernaar kijken: dat huis daar op de helling met een wei erom heen.
Het huis staat al jaren leeg en iedere jaar zien we met lede ogen hoe het lijdt onder de zware sneeuwlast en de winter.
Na enige informatie te hebben ingewonnen heeft Jan de huidige eigenaar achterhaald. Die heeft al een poging gedaan een gedeelte op te ruimen. En als Jan het gebouw weg wil halen dan mag dat, graag zelfs.
Het blijkt een "kamlaftet" huis te zijn dwz een uit balken opgebouwd huis met buitenbekleding. Het komt regelmatig voor dat dit type huizen, die "gelaft" zijn worden afgebroken en elders weer worden opgebouwd.
Degene die het huis gebouwd heeft in ca 1920 heeft als botenbouwer , alles zelf gemaakt van hout.Jan inventariseert, maakt een plattegrond en sloopt met de hulp van Ralf alvast kozijnen, deuren.
Het plan is het huis af te breken (het is een soort bouwdoos) en dat op Gryteselv weer op te zetten. Een ambitieus plan wat veel voorbereiding vraagt en enorm veel werk is. Stap 1 is daarin gezet nu.

En dan nu het recept.
Wie wat bewaart die heeft wat.
Dit jaar een ongelooflijk goed cantharellenjaar. Dit in tegenstelling tot de bosbessen en tyttebær.
Nu is cantharellen plukken een heerlijke bezigheid. Is bessen plukken gewoon hard werken, cantharellen plukken is schatzoeken. Het vraagt een "state of mind" die erg goed is voor je welzijn. Zoek je driftig vind je niks, krijg je oog voor je omgeving, geniet je ervan en zie je wel of er cantharellen komen, blijk je midden in een veldje cantharellen te staan. In het begin van het cantharellenseizoen droom ik dat ik in het bos loop en er lampjes aangaan in de cantharellen. En zo voelt het ook.

Veel geoogst dus. Een gedeelte is ingevroren voor soepen en sauzen maar het grootste deel is gedroogd.
Je kunt de gedroogde cantharellen weken en dan gebruiken maar ook erg lekker is deze in een vijzel fijn te stampen tot een soort poeder.
Gebruik 15 a 20 gr gedroogde cantharellen voor plm 300 gr. entrecote, biefstuk oid.
Meng het fijngemalen poeder met wat tijm, zout en peper en wrijf het vlees daarmee in. Wikkel het vlees in folie en laat het een nachtje in de ijskast liggen om de smaken goed in te laten trekken.
Haal voor het grillen of braden het overtollige poeder weg en grill/braad het vlees.
Je krijgt zo een heerlijk krokant cantharelkorstje.
In cantharellen zit een natuurlijke smaakversterker ingebouwd - umami, de 5e smaak.

Voorjaar, de straten van Gryteselv, gevonden rendierkalf en berkenoogst.

De winter is vroeg begonnen en duurde lang dit jaar. Na januari is er een ongebruikelijke hoeveelheid sneeuw gevallen. Soms moeten we 3x per dag het pad vrijmaken van sneeuw met de sneeuwfrees, willen we er nog in of uit kunnen rijden.

















Maar zo tegen Pasen stijgt de temperatuur naar voorjaarshoogte. Jammer genoeg zo hoog dat we dit keer op 1e Paasdag geen wandeling kunnen maken over de 2m hoge sneeuwlaag die het landschap bedekt.
Met langlaufski's gaat het prima, maar al lopend zak je door de sneeuwlaag.
Traditiegetrouw heeft Bjørn Arne weer een langlaufpuzzeltocht georganiseerd op Langfredag (Goede vrijdag, een vrije dag hier)en komt het gezelschap het Paasbuffet met biologisch Vestlandsk Fjordfe vlees proeven in de Spisestua.
Na Pasen gaat het snel met de dooi. Het is heerlijk zonnig weer overdag en we zien de sneeuw zienderogen smelten.
Daaronder komt een hele nieuwe wereld tevoorschijn. Het is duidelijk zichtbaar dat muizen, lemmingen, hazen en andere kleine knaagdieren daar een stad onder de sneeuw hebben gemaakt. Het is een groot gangenstelsel met holletjes en veel geschilde takken.






De aardbeienplanten zijn helaas helemaal opgegeten.
Sleutelbloemen en klein Hoefblad lijken een wedstrijd te houden wie het snelst uit de grond kan komen.
De paarden die even een wandeling mogen maken over het boerderijpad ontdekken al een paar groene sprietjes en gaan meteen ijverig op zoek.
Op de helling,in de sneeuw, landen al 2 vroege pauzerende kraanvogels.
http://www.youtube.com/watch?v=8bGSI3nN8k4
We zijn ook nog even getuige van de confrontatie van 2 auerhoenderen in de aanwezigheid van een vrouwtje. Jammer genoeg te ver weg om te fotograferen, alleen met de verrekijker kunnen we de vorderingen volgen.
De kramsvogels zijn er weer en houden ieder een stukje grond waar geen sneeuw meer ligt bezet. Dat tot grote ergernis van Myra.
Het kost ons moeite haar bij de vogels weg te houden.

















Nu de dagen lengen komt er langzamerhand wat meer zichtbare aktiviteit van de bosbewoners. Zo horen we op een avond gestommel bij het raam buiten en zien een jonge vos op het vogelplankje zich te goed doen aan de resten van een gefileerde vis.
Hij eet wat hij kan en neemt op de weg terug wat resten vis mee in de bek.
We zien hem door het veld teruglopen naar het bos. Voor wie is die vis?



Ongeveer 10 min later staat er een opgewonden wat oudere mannetjesvos zijn kansen te berekenen om wat te pakken. Hij is echter veel schuwer en houdt het bij een stuk en rent daarmee weg.



Ook Gaupe, onze Noorse boskat, heeft het voorjaar in zijn hoofd.
Joke's moeder, goed voor soms wel 3 nesten per jaar, komt van de buren vandaan op bezoek, in de hoop dat er hier nog katers zijn..
Sofuus, de bejaarde buurkat en Gaupe hebben helaas hun gereedschap moeten inleveren bij de dierenarts maar in ieder geval Gaupe lijkt zich iets te herinneren. Hij wil alleen maar naar buiten en miauwt indrukwekkend als zijn vriendin even weg lijkt te zijn.
Samen lopen ze van schuur naar schuur, met soms in hun kielzog Sofuus.
Dat is dan weer lastig voor Gaupe want die is doodsbang voor Sofuus. Wij hebben hem al vele malen uit de 6m hoge spar moeten lokken waaronder Sofuus de wacht hield na Gaupe erin gejaagd te hebben.
Kortom een poezensoap hier...



De Straten van Gryteselv.
Een van de wonderlijkste dingen hier voor ons is het feit dat driekwart van de bewoners van Hattfjelldal hetzelfde adres heeft nl: 8690 Hattfjelldal.
Er zijn weliswaar een paar straten in het centrum van Hattfjelldal met straatnamen maar het overgrote deel doet het met "8690 Hattfjelldal".
Knappe postbode want die weet dus waar de post moet zijn.
Gryteselv is een gebied voor het centrum van Hattfjelldal. De rijksweg 73 loopt er doorheen en verder zijn er paden vanaf die weg die naar de boerderijen leiden.
Het verdere gebied bestaat uit bossen, meren, myr- soort wetlands, rots en riviertjes: de Villmark - de Noorse jungle.
Dat is een enorm groot gebied. Vroeger werden de schapen, geiten of koeien in de zomermaanden in dat gebied losgelaten onder het toezicht van een herder, vaak een jonger kind. Om aan te kunnen geven waar men heen ging of was, werden er namen aan de diverse gebieden gegeven.De namen hadden hun oorsprong in de kenmerken van het landschap (Gryteselvåsen= bergrug van Gryteselv),een traditionele gebeurtenis (Bestemors eng= oma's wei)) of een verhaal(Vakkertausmyra= moeras van de mooie meid).
Het binnengebied van iedere boerderij heeft ook namen. Ieder stuk grasland heeft een naam. Zo heet het bij ons o.a. Hestehaugen(paardenheuvel), Per Nilsons Teigen(stukje grond van Per Nilson), Tjærefathaugen (heuvel waar teer gebrand wordt).


Op de oude boerderijkaart staan vooral namen die iets zeggen over het landschap:
Bjørkholåsen (verdiept gelegen bergrug met berkenbomen), Småvollan(kleine weide) maar de namen met hun oorsprong in verhalen of gebeurtenissen moeten we te horen zien te krijgen van de oudere bewoners van Hattfjelldal.
Daar gaan we mee aan de slag ,wordt vervolgd.

Gevonden rendierkalf.
Op een avond komt voormalig buurman Torbjørn met zijn Zweedse vriend op bezoek. Hij vertelt dat er een een-dag-oud rendierkalf gevonden is in het Borgefjell, achtergelaten door zijn moeder. Waarschijnlijk is ze door iets opgeschrikt.
Meestal valt zo'n kalf al snel ten prooi aan een veelvraat of een lynx.
Het kalf wordt door ze meegenomen en woont bij de familie van wie de kudde is.
Jan gaat mee op bezoek want zo vaak kun je een rendierkalf niet van dichtbij bekijken.
Het is natuurlijk een schoonheid.



Ze zit op schoot, krijgt met de fles biest gevoerd en gaat slapen op een matje voor de kast.
Dat wordt natuurlijk problematisch als het kalf groter wordt maar wie laat nu een kalf van een dag achter in het Borgefjell?




Restauratieprojekt.
Are Halse, medewerker van het Helgeland Museum te Grane,vindt bij het wegbrengen van grof vuil naar de vuilnisopslagplaats, de resten van een oude tafel.
Omdat deze bij het wegbrengen naar de vuilnis niet goed in de kofferbak past heeft de voormalige eigenaar er de bijl in gezet.En dat na jaren in de schuur en buiten te hebben gestaan..
De tafel blijkt gemaakt door een van de voormalige meubelmakers in dit gebied.
Zijn kleinzoon verzamelt de meubels.
Jan wordt gevraagd om de tafel te restaureren.


Na alle restauratieprojekten in het verleden: Rover 2000 TS, 2CV, brandweerauto, veetrailer, paardentrailer, antieke kast, monumentale voordeur,plafonds, lambrizering, paneeldeuren en vensterzitbanken van de monumentale boerderij te Finsterwolde, is dat een kat in het bakkie.





Hij heeft er plezier in uit te vinden hoe de meubelmaker oplossingen heeft gevonden om de tafelpoten samen te stellen en te draaien en hoe het patine zo dicht mogelijk kan worden benaderd om de nieuwe ingezette stukken een eenheid met de tafel te laten vormen. En dan staat er na een flink aantal uren werk en puzzelen weer een echte tafel in de werkplaats in plaats van een onooglijk hoopje brandhout.

Verzamelen oftewel oogsten zonder zaaien.
Het oogsten van berkenknoppen en berkenblad is al begonnen.
Van de knoppen wordt een heerlijke limonade gemaakt.
Hoewel deze zomer een workshop wordt gegeven over het bereiden van allerlei lekkers uit wilde planten door kok Rina geven we het recept weg ditmaal:

De siroop wordt gemaakt via de warme methode en mag vooral niet gekookt worden omdat dan de nuances van de smaak verdwijnen.
Je hebt nodig:
200gr verse net ontsproten berkenbladeren.( zie foto)
1 kg rietsuiker
25gr citroenzuur of halve biologische citroen in schijven, pitjes eruit halen.
1 liter kokend water
Meng berkenblad, suiker en zuur in een rvs of plastic schaal of pan en giet het kokende water er over. Roer totdat de suker is opgelost. Laat 3 a 4 dagen trekken op een koele plaats. Roer zo nu en dan door. Zeef daarna het sap en giet het in flesjes.
Dit is een siroopachtige vloeistof die je voor meerdere recepten kunt gebruiken.
Berkenlimonade: meng de siroop met water,of een koolzuurhoudend mineraalwater (dan krijg je "muizenorenchampagne"in het Noors) in een verhouding van 1:6 (of meer naar smaak)en je krijgt een heerlijke verfrissend drankje.
De siroop is ook geschikt als basis voor berkenbladijs, berkenbladsorbet, berkenbladgelei.
Let wel met "jong " berkenblad wordt de fase bedoeld waarin de bladeren nog maar net uit de knop zijn: de muizenoren dus.







En.. de siroop is zonder toevoegingen dus maximaal 2 weken in de koelkast houdbaar maar ik vries die meestal in tot gebruik.
Een aanrader!

De allerhoogste verwachtingen dit jaar hebben we van de berkenwijn. Er is een flink aantal liters berkensap afgetapt van de bomen op Grindmoen.
Volgens Gryteselv recept en met biologische champagnegist en een klein beetje moerasspirea wordt dat weer een heerlijk fris zomerdagwijntje!

Wintervoorbereidingen, kerstproduktie, ANNA (!) en het slagersvak

Wintervoorbereidingen.

Voordat de winter losbreekt moet er nog het een en ander gebeuren:
- alle draden van de omheiningen bij de boerderij en in het bos moeten naar beneden gehaald worden omdat ze anders door de zware sneeuwlast knappen.
- de boot moet uit Storvatn gehaald worden. Ook daar wordt de sneeuwlast (en ijs) zwaar waardoor de boot beschadigd wordt.
- al het kachelhout voor de komende winter moet nu toch echt in de houtschuur liggen
- het timmerhout dat nog niet is gebruikt deze zomer moet naar binnen gebracht worden
- alle gereedschappen, tuinmeubels, machines en onderdelen moeten voor zover mogelijk onder dak worden gebracht. Vorig jaar vergaten we een "tank" van een tuintafel met een stevig gelast onderstel (goed voor een olifant).Aan het eind van het voorjaar kwam de tafel plano onder de sneeuw en ijs vandaan!
- de wintervoorraad zaagsel moet worden gehaald bij de plaatselijke houtverwerkingsfabriek. Er wordt hier geen graan verbouwd, de kosten van transport van stro zijn hoger dan de prijs van het stro zelf. Dus gebruikt iedereen hier zaagsel in de stallen.
- de laatste produkten voor de komende kerstbeurzen moeten geproduceerd worden waaronder de kerstgelei en de gourmetpakke met kruidenzout, kruidensuikers en speciale geleisoorten zoals de seringengelei.



Gelukkig krijgen we hulp van Gijsbert uit Belgie, de laatste Wwoofer van 2010.
Hij is er een korte periode maar heeft flink aangepakt, inclusief de produktie van de emballage voor een kleine serie "gourmetpakke" voor de komende kerstbeurzen.
Wij waren erg blij met zijn hulp en het was ook nog gezellig.
Gijsbert is de eerste die een mes kant en klaar heeft afgemaakt voor zijn vertrek.



















Vroege en koude winter.
Het was in september nog heerlijk. Er waren zelfs een paar dagen met tegen de 20 graden. Maar met ingang van oktober begon de winter. Niet veel sneeuw maar flinke vorst. Meteen al min 20 en kouder.
Dat is een aanslag geweest voor het kachelhout. Waren we in het begin nog redelijk overtuigd dat er genoeg was. Nu zien we het hok in sneltreinvaart leger raken.
Er is gelukkig nog wat reserve in het"retskapshus".
Binnen is het dan ook heerlijk warm met de houtkachel.
Gelukkig weten we inmiddels hoe we met de waterleiding om moeten gaan nl het huis zoveel mogelijk inpakken met sneeuw en de kraan zachtjes laten lopen in de stal.
Het water komt van eigen bron, dus een waterrekening is er niet, gelukkig.
Zo omstreeks januari wordt het ineens veel milder. Terwijl we in Nederland min 10 zien is het hier rond het vriespunt met de alweer zichtbaar teruggekeerde zon.


De laatste beurzen voor de kerst.



Zo vanaf midden september beginnen de markten en beurzen rondom streekprodukten. Er is altijd veel belangstelling en het Noorse publiek is nieuwsgierig naar nieuwe produkten. Een foto van de Gryteselv kraam in de krant en binnen een uur na het verschijnen van de krant zijn de 2 met name genoemde produkten uitverkocht: duindoorngelei en licht gerookte bietenmousse.Op de foto met een van de organisatoren van het Helgeland matfestival Trond Lysholm dus...
De beurzen zijn ook een goede manier om het boerderijrestaurant onder de aandacht van het publiek te brengen.
Daarvoor maken we ook een speciale restaurantbon als mogelijk kerstkado.

Anna en Misia.
Na alle ellende van vorig jaar krijgt Anna in januari, helemaal zelfstandig, een prachtkalf, alweer aan de stevige kant. Het gaat helemaal goed en ze is een uitstekende moeder.
Kort daarna krijgt Misia ook een kalf, ook zelfstandig en alles op rolletjes.
Iedere morgen tijdens het schoonmaken van de stal worden, als de temperatuur het toelaat, de koeien, kalveren en de stier dagelijks gelucht. Ze mogen dan een een tijdje naar buiten terwijl Jan de stal schoonmaakt, opstrooit en voer naar binnen rijdt.
De kalveren van Anna en Misia zouden prima naar buiten kunnen. Het is rond het vriespunt. Maar binnen is het blijkbaar interessanter. Jan zet alle hekken open en de kalveren trekken spurtjes. Blijkbaar werkt dit aanstekelijk op de moeders want die doen even mee en gooien de benen in de lucht.
Boy vindt overduidelijk dat iedereen naar buiten moet komen want hij staat te loeien bij de buitendeur naar Misia en Anna. Maar de dames hebben besloten bij de kalveren te blijven.
Die 2 kalfjes hebben het druk want alles moet geinspecteerd en besnuffeld: de kalverenstal van de grotere kalven, de paardenstal, de zaagselsilo, de deur naar het kippenhok. Myra ziet dat maar met lede ogen aan en probeert steeds een strategische plek in te nemen en kijkt steeds naar Jan of dat allemaal wel mag: klaar om erachter aan te rennen en in de hakken te bijten..
Maar het mag en de moeders hebben het er druk mee want hier geldt niet de regel dat de kalveren de moeder volgen.. nee de moeders lopen er zorgelijk achteraan om te kijken wat dat drommelse kind nou weer gaat doen.
Na het schoonmaken, opstrooien en voer binnen rijden moeten ze weer terug naar hun stal want dan komt de hongerige kudde naar binnen om te eten.
Maar gelukkig is dat geen probleem.


Biologisch vlees van eigen boerderij.
De eerste retourslacht is binnengekomen.
Ruim 90 kilo biologisch kalfsvlees ( de kalveren zijn ongeveer 1 jaar oud) Het is wel even slikken als de kisten binnengedragen worden met het in opdracht "fijn" geparteerde vlees.
Niks geen mooie lapjes of rollades van Flip van de Groeneweg in Groningen of Zuidlaardervlees van Jelle maar grote stukken die duidelijk nog verder geparteerd moeten worden.
Met de hulp van een Noors "thuisslachtboek" en een wildparteerboek komen we een aardig eind in het herkennen van de grove onderdelen.
Jan komt uit een slagersgeslacht van zijn moeders kant - dus dat moet helpen...
We kijken ook nog even naar de instructievideo van neef Jos Smit uit Oldemarkt, ambachtelijk vakslager van oorsprong, die ons in de voorbereidingen voor het vertrek naar Noorwegen heeft gedemonstreerd hoe je een lam fijnparteert.
Maar Jan en ik zijn het erover eens: het is en blijft een vak waar veel bij komt kijken. We moeten duidelijk nog veel leren.




We maken een voorraadje kalfsworst en roken daar een deel van, maken liters kalfsfond op voorraad als basis voor soepen en sauzen.
Verder maken we een traditionele Noorse kalverull.

Maar met trots serveren we een groep lunchgasten voor de eerste keer Vitello tonnato en kalverull van eigen produktie en keuken. Het overnachtingsgezelschap eet s'avonds een Boeuf Bourguignon, ook van eigen produktie en keuken.
Een heel nieuw scala aan gerechten wordt mogelijk met het lichtgemarmerde vlees.






Vestlandsk Fjordfe is een oud Noors koeienras. Ze zijn kleiner dan de bekende koeien en hebben een ander graasgedrag. In tegenstelling tot de normale koeien zoeken ze vooral kruiden, kleine struiken en boomloof. De kudde, met kalveren en stier, loopt in de zomer in het bos en vindt daar een bont palet aan kruiden, grassoorten, loof, bosbessenblad enz. In de winter worden ze gevoerd met biologisch hooi, kuilgras en voor het slapengaan een klein beetje biologisch krachtvoer.
Mogelijk wordt Vestlandsk Fjordfe in de toekomst opgenomen in de Noorse ark van de smaak van Slow Food. Aan ons zal het niet liggen.

Zomer 2010, Dulce spoorloos, de Wwoofers van zomer 2010 en Godveko.

Het voorjaar was laat dit jaar en dat was te zien in de zomer.
De wilgenroosjes die meestal uitbundig bloeien in juli en augustus trokken het even niet. Vervelend want de wilgenroosjesmarmelade, de wilgenroosjessiroop en de wilgenroosjesgelei zjn een succesnummer.
Maar daarentegen veeeel paardebloemen, gelukkig.









Deze zomer is er weer veel gerealiseerd en gebeurd op Gryteselv Fjellgård. Dat dankzij de hulp van familie, vrienden, wwoofers en niet te vergeten de gasten.




Een lijstje maar:

- Jan's 90-jarige moeder komt op bezoek, helemaal vanuit Nederland. Weliswaar in gezelschap van een prive-chauffeur, een prive verzorgster en een bodyguard. Maar zo hoort het als je 90 jaar bent. Heel bijzonder en gezellig!

-eindelijk op tijd kachelhout dankzij Siebe, Julie, Etienne en Varunn.

- meer vis in de vriezer dankzij Julie, Etienne en Varunn.

- een fantastische oogst aan "granskudd", het jonge uitschot van de spar, en paardebloemen voor de paardenbloemengelei dankzij Linda.

- een flinke uitbreiding van het graasgebied in het bos voor de koeien dankzij Julie, Etienne en Varunn.Veel palen slaan, draden aanbrengen en de spanning op de draden controleren.

- een heuse webcam in de stal zodat Jan deze winter vanuit de bank kan kijken of alles goed gaat in de stal en of er al gekalfd wordt. Dit alles dankzij ingewikkelde 3d en virtuele constructies dankzij super techneut Robert met zijn assistente Ilse.
Wie wil meekijken kan zich aanmelden.

- bijna 2 zijdes van het restaurant-in-wording zijn voorzien van nieuwe wanden en dubbele ramen.
Hulp bij het kozijnenwerk en reparaties in de stal van de hekken door Robert uit Amsterdam. Dat schoot lekker op.

- de kalverenstal is klaar. "Te mooi" vinden sommige Noren.Maar het blijkt een succesnummer bij de rondleidingen van gasten.

- ook de trap van stal naar werkplaats/boven is gerealiseerd. Jan heeft daarvoor met zorg een berkentak uit het bos gekozen die nu als trapleuning dienst doet.

- een flinke maar vooral vroege uitbreiding van de veestapel. Het kalveren is in tijd wat opgeschoven zodat we nu in oktober al 4 kalveren hebben. Alle 4 buiten geboren.

- Varunn repareert Jan's werkplaatsradio en maakt er en passant een dolby-surround sound van.


















































Jammer genoeg heeft Jan dit jaar niet kunnen hooien. Even leek het goed te gaan in midden juli maar de weersverwachtingen kondigden regen aan en dus moest er op het laatste moment gebaald worden.
Nu is al duidelijk dat er te weinig voer is voor de winter, iets waar ook de Noren in Noord Noorwegen mee kampen.
Een Noorse gast wist te melden dat dit type zomers ervoor zorgden dat de Vikingen in het verleden erop uit trokken. Dus Nederlanders: jullie zijn gewaarschuwd!
Het betekent wel dat Jan terug moet in aantal koeien. Iets dat hem zeer aan het hart gaat omdat de kudde een mooie opbouw had en erg vriendelijk is in de omgang.
Maar dat is de keerzijde..



Dulce is spoorloos.

Augustus. We zitten net hongerig rond de tafel als Jan binnenkomt en zegt dat Dulce, de leidsterkoe, niet mee teruggekomen is uit het bos met de kudde.
Het hele scenario wat er gebeurd kan zijn passeert binnen 2 minuten de revue: dat gat bij die onderaardse bron, beer,veelvraat, verkeerd terecht gekomen ergens...
Iedereen staat meteen op en vertrekt, hongerig of niet, eensgezind naar het bos om Dulce te zoeken. Want ja, Dulce is de meest verstandige koe en als daar wat mee is betekent dat een potentieel gevaar voor de kudde.
Stelselmatig wordt het afgezette deel van het bos waar ze grazen uitgekamd.
En dan vindt Jan Dulce aan de rand van het bos. Ogenschijnlijk niks aan de hand, loopt goed, wil alleen niet zo graag mee.
En dat terwijl de rest van de kudde staat te loeien naar haar.
Jan drijft Dulce, een beetje tegen haar zin in, Hestehaugen op waar de andere koeien ook staan. Ze blijft zich apart houden. Heeft ze gekalfd misschien? Geen tekenen die daarop wijzen, wel een volle uier. Dan gaat het waarschijnlijk gauw gebeuren en wil ze zich afzonderen. Jan houdt er liever een oogje op en Dulce blijft op Hestehaugen, een beetje apart van de koeien; wij gaan eten.
De volgende dag staat Dulce bij het afgesloten hek naar het bos te kijken en Jan besluit haar haar zin te geven maar loopt met haar mee.
Het is duidelijk dat ze gericht ergens naar toe gaat. Ze maakte zachte geluiden en loopt gedecideerd een route.
Jan mag mee van haar.Na zo'n paar honderd meter door het bos blijft ze staan en roept zachtjes en jawel hoor.. daar komt haar kalf te voorschijn dat ze dus de vorige dag geworpen heeft. Helemaal gezond en hongerig.Wel de hele nacht alleen in het bos gebleven. Zoals bij herten, zegt bioloog Ilse.
Dulce wil overduidelijk in het bos blijven en Jan laat haar maar gaat wel regelmatig kijken. Als hij haar mee terugneemt naar Hestehaugen, de volgende dag, is het duidelijk te vroeg voor Dulce want de kudde is erg nieuwsgierig en het kalf krijgt geen rust. Dulce blijft bij de kudde maar verstopt het kalf aan de randen van Hestehaugen. Na een paar dagen is het kalf mans genoeg om bij de kudde te zijn en maakt er dan ook echt deel van uit. We zien hem bij verschillende koeien liggen. Dat gaat goed.
































In dezelfde zomer krijgen Koetje, Maria en Dolores ook hun kalveren buiten.
Koetje en Maria staan even apart met hun kalf omdat het s'nachts al wat kouder wordt en Jan de kalveren liever binnen heeft. Zo kun je Jan zien lopen, als de Goede Herder, ditmaal met een kalf in plaats van een lam op zijn schouders, omdat dit de enige snelle manier is Maria en Koetje binnen te krijgen vanaf de wei bij de rivier.
Wel komt hij regelmatig met natte(!)schouders bij de stal aan.























De Wwoofers van dit jaar.








Wat hadden we weer flinke hardwerkende maar vooral leuke Wwoofers dit jaar.
Allereerst was er Siebe, goede vriend,natuurlijk geen Wwoofer maar wel met talent daarvoor. Hij kwam eens kijken hoe het hier was en begon meteen aan de kachelhoutklus waarvoor we erg dankbaar zijn.
Super Siebe!




Linda uit Nederland, de dappere krijger, die een fantastische oogst aan granskudd en paardebloemen heeft geoogst. Fantastisch Linda! Dankzij jou kunnen de gasten tot kerstmis genieten van ons granskuddijs en de amandeltaart met paardebloemengelei!
De Franse Wwoofer die tegelijk met Linda gepland was kwam jammer genoeg niet en meldde zich ook niet af. Erg slecht. Maar Linda heeft o.a. hout gehakt, vis schoongemaakt, stal schoongespoten en een hek gemaakt voor de stal.

Dan waren er Lucie en Etienne, broer en zus, uit Frankrijk die van aanpakken wisten Ze kwamen van een bergboerderij uit de Auvergnes. Hilarische toestanden af en toe omdat zowel Julie als Etienne nauwelijks Engels spraken.
Met het woordenboek op tafel lukte de conversatie aan tafel aardig maar buiten met de vaktaal van de boerderij kwam Varunn af en toe woorden en energie tekort om discussies, opties en meningsverschillen te vertalen.







Varunn, het vertaalwonder die gelukkig naast de Franse ambassade had gewoond en daardoor wat Frans sprak. Doordat er veel behoefte was aan communicatie over van alles en nog wat, was het af en toe wat veel voor hem. Gelukkig heeft hij de hele houtvoorraad in de houtschuur in zijn eentje zingend kunnen opstapelen.
Nog nooit zo'n nette en volle houtschuur gehad.






















Veel gedaan maar er was gelukkig ook tijd voor een picknick in Mosjøen aan de Vefsna, een bezoekje aan Laksforsen en een picknick bij de Hattfjelldalfossen.
Etienne nam tot onze schrik een duik in de waterval.





















































Godveko.
Dit jaar werd een week met aktiviteiten georganiseerd in Hattfjelldal.
Wij namen de dinsdag voor onze rekening met een speurtocht langs 10 verschillende wilde planten die in de Gryteslev keuken gebruikt worden.









Gewapend met een vragenlijst vetrokken de deelnemers in de hoop een gratis lunch te winnen.Twee deelnemers waren de gelukkigen.
Na de speurtocht volgde een korte demonstratie van welke wilde planten al geoogst waren, waarvoor ze gebruikt zijn en hoe dat smaakte. Tijdens de lunch speelde Gea Prytz swingende walsen en las Solveig Jacobsen gedichten voor van Rolf Jacobsen.
Zeker voor herhaling vatbaar volgend jaar!


















Poezendrama, alweer..
Halverwege mei, de sneeuw is al aan het smelten, zie ik Tautra een muis brengen aan Krekling en Gaupe. Vlak voor hun neus laat hij hem of haar los zodat de twee kunnen vangen. Die staan er overigens aanvankelijk wat onnozel bij tot het jachtinstinct losbreekt. Na die dag ontbreekt ieder spoor van Tautra. Aanvankelijk denk ik dat hij weer begonnen is met in het bos te wonen maar tot aan het einde van de zomer geen spoor van hem. Eind augustus blijft ook Krekling weg, vlak voordat hij gecastreerd zou worden. Het is een buitengewoon muizenjaar, dus voedsel is er genoeg. Er is nog een minimale kans dat in ieder geval Tautra terug kan komen. Krekling was te onervaren en is zeker ten prooi gevallen aan een vos o.i.d.
Nu is er alleen dus nog Gaupe. Zijn bangigheid is zeker zijn redding geweest. Nu, inmiddels gecastreerd, gedraagt hij zich als een prinsje en vraagt luidkeels om aandacht maar vooral eten..Schoen- en staartmaat 54..
We laten het maar bij deze ene kat om nog meer slapeloze nachten en zoektochten in het bos te voorkomen. Maar we hopen vooral dat die stoere Tautra terugkomt..

Reinkalvria, lesje in oormerken, riders on the storm en voorjaar!!.

Reinkalvria. De Samische naam voor mei is miesse-manno. Dat betekent: de maand waarin de rendieren kalven. De vroege kalveren zijn er al in begin mei. De grootste hoos schijnt te komen na volle maan: dit jaar hier op 14 mei. Het woord Reinkalvria (vri is wee of vlaag) is de benaming voor het type weer waarin het seizoen zich nog even duidelijk van zijn stevige kant laat zien: vorst, veel sneeuw. Er zijn meer van die "weerkrampen" mogelijk: bededagsria(iets voor Allerheiligen), pinseria (Pinksteren), jonsøkria(Midzomerdag).... Reinkalvria dit jaar dus in begin mei. Net als we een paar dagen het voorjaar ruiken, het bijna 20 graden plus wordt en de vogels beginnen terug te komen... (we spotten maar liefst 12 kraanvogels langs de Vefsna, op weg naar huis.)slaat de Reinkalvria toe: binnen 2 dagen 30cm sneeuw extra, vorst van min 4 tot min 10 s'nachts. We troosten ons met de gedachte dat die Reinkalvria een funktie heeft. De volksmond zegt dat de kalveren sneeuw nodig hebben om houvast te krijgen met hun klauwtjes om te kunnen gaan staan na de geboorte. Bovendien wennen ze meteen aan de temperatuur. Torbjørn, onze buurman, komt op bezoek en brengt voor Jan's verjaardag (alle kroonjaren staan in de krant vermeld met naam en toenaam) een warmgerookte rendierbout mee. Onvoorstelbaar delicaat en lekker. Hij vertelt dat hij het 2 maanden later druk krijgt want de rendierkalveren moeten worden gemerkt. Onze koeien en schapen krijgen een soort labels maar de rendieren krijgen andere merken in hun oor. Torbjørn is kenner van de merken want zijn assistentie wordt vaak gevraagd om een gevonden kadaver, dat door een roofdier is geveld, te identificeren. We krijgen een lesje in oormerken. Alleen de Samen hebben het recht om rendieren te houden. Dat is wettelijk vastgelegd. Iedere familie heeft zijn eigen basismerk dat is goedgekeurd en vastgelegd in een register. Daarnaast kan iedere individuele eigenaar binnen die familie zijn persoonlijke kenmerk eraan toevoegen. Een ingewikkelde zaak als je weet dat het gebruikelijk is dat ieder Samenkind zo rond zijn 2e of 3e jaar al eigenaar wordt van een rendierkalf en de familie in de regel uitgebreid is. Het principe van de oormerken is insnijding en wegsnijden van delen van het oor. Het linkeroor is anders dan het rechteroor waardoor de informatie meer plek heeft. De Samen leren het snijden van de oormerken met een bloedscherp mes, soms op een stuk berkenschors in de vorm van een oor. Zo kan men tijdens het bijeendrijven voor de selectie of transport, weliswaar met een haviksoog als eerste vereiste, onderscheiden welk rendier van wie is. Bij het merken van de kalveren hoeft men alleen te kijken wie de moeder is want de kalveren wijken in de regel niet van hun zijde Er is nog een andere manier van merken, vergelijkbaar met het brandmerken in Noord en Zuid Amerika maar hier gebeurt dat met een mes. Voor wie geinteresserd is moet het programma Reinlykke van de NRK even googlen. Ik weet niet of dat in het buitenland te bekijken is. Reinlykke toont het leven van een Samische familie die rendieren houdt in Noord Noorwegen Prachtige, indrukwekkende beelden van de kuddes rendieren. Of volg de onderstaande link van youtube naar de site van een Zweedse, Engelstalig ondertitelde film:
www.youtube.com/watch?=4DkrGv4KVQg

Brave koeien. De laatste 2 kalveren zijn gekomen. Ditmaal 2 stiertjes. Marisja had wat hulp nodig want het was haar eerste kalf, Amalia kon het helemaal zelf binnen zeer korte tijd. Een goede beurt dus voor Boy die alle koeien gedekt heeft. En dat in zijn eerste beginnende jaar! Op de achtergrond toekijkend, links Elke, midden Boy, rechts Christina. Moeder Amalia met haar netgeboren stierkalf. Koeien zijn gewoontedieren, soms bij het extreme. Jan maakt daar dankbaar gebruik van. Iedere dag gaan de koeien, kalveren en stier 2 maal daags naar buiten. Om te luchten, wat sociaal gedrag te beoefenen( soms wat hardhoornig) en Jan kan beter mesten. Koetje blijft s'morgens binnen want die wordt gemolken. Koetjes dochter is kaper op de kust. Ook al eet ze al volop mee met het gewone voer; de melk van moeders is gewoon erg lekker. Maar wij willen ook een beetje, eenmaal daags. Koetje is pikkip maar ze is erg dapper en verweert zich goed bij de confrontaties buiten. Maar s'morgens heeft ze haar moment van wraak want dan mag ze van Jan door de hele stal wandelen terwijl hij het voer klaarlegt. Koetje snuffelt aan alle hopen en haalt er lekkere hapjes uit voordat ze weer terugmoet naar haar plaats. Myra, de bordercollie volgt haar bij elke stap en doet alsof ze op haar past. Als de meute hongerig weer naar binnen komt gaat het in de regel erg rustig en doelgericht. Jan heeft ze een vaste plaats (soort kamertje) gegeven en iedere tocht daar naar toe werd tijdens de training beloond met voer. Dat was binnen 2 weken vlekkeloos aangeleerd. De kamertjes bleken noodzakelijk. Binnen de regels van ecologisch boeren mag je weliswaar, met dit aantal koeien, ze wel vastzetten. Maar de winter is lang en als het niet nodig is, liever niet, vinden we. De koeien hebben een korte proefperiode losgelopen door de in 2 delen verdeelde stal. Maar dat bleek een slagveld. Er moest erg veel uitgeknokt worden. Jan heeft toen, ook met het oog op rustig kunnen kalven, voor iedere koe een eigen afsluitbaar kamertje gemaakt waarin ze rustig kan rondlopen, liggen, staan en eten. Er is plek genoeg voor een kalf. Er zijn koeien die bazige buurvrouwen hebben en erg op hun plekje gesteld zijn. Die koeien duwen na binnenkomst zelfs het hek dicht om ongewenste visite te voorkomen. Dat alles heeft een rustige, geordende binnenkomst opgeleverd. Alleen de kalfjes die soms bij hun moeder staan en soms op hun eigen plek, rommelen wat aan en hebben extra aandacht nodig. Riders on the storm, tijdens het filmpje begeleidende stalradiomuziek, is soms wel van toepassing. http://www.youtube.com/watch?v=Kq_rRej9O0k


Voorjaar!! Eindelijk is het zover: voorjaar. De temperaturen worden langzamerhand hoger, de sneeuw smelt zienderogen per dag en het meest duidelijke bewijs is de Gryteselva, de rivier, die steeds meer water van de bergen moet verwerken en steeds harder ruist. Het slaapkamerraam staat open en het is heerlijk om met dat geluid in slaap te vallen. Nerbekken, het beekje dat door het bos loopt en langs Hestehaugen, kan het allemaal niet meer verwerken. Als je op de gårdsweg staat op het punt waar Nerbekken onder de weg doorloopt, hoor je het ijs kraken en zie je het water kolken. De koeien die naar buiten mogen worden er opgewonden van. Ze hollen en springen met opgeheven staarten naar buiten en dat terwijl ze de afgelopen tijd zeker 2 maal per dag buiten zijn geweest. Ook zij voelen het: het voorjaar is er. Het wordt nog nauwelijks donker, alleen wat schemerig tussen 12 en 2 in de nacht. Voor de rest is er dat bijzondere licht en je voelt de energie stromen. De rabarber probeert al door te sneeuw te komen, de sleutelbloemen hebben al blad. Binnenkort begint het oogsten van berkenknoppen en granskud.


Restaurant Jan heeft laten zagen in zijn bos en Eivind heeft bijna 45kuub tot planken gezaagd.Jan heeft daarbij geholpen.Er ligt een indrukwekkende stapel bij het te verbouwen huis. Deze zomer hopen we met enige hulp zover te komen dat de buitenkant van het toekomstige restaurant wordt vernieuwd, geisoleerd en geschilderd zodat de aankomende winter gebruikt kan worden om binnen te verbouwen. Vandaag is het bord geinstallerd bij de oprit. De corresponderende website is in de maak en vordert. -